Is "vet" shaming terecht?

Vetten zijn in veel diëten uit den boze, maar is dit wel terecht? Het heeft namelijk een hoop functionaliteiten en is dus zeker onmisbaar: vet is een een bron van energie, vitamine A, D, E, essentiële vetzuren en zorgt voor een isolatielaag¹. Daarnaast hebben vetten een essentiële functie in het lichaam, het zijn namelijk de bouwstoffen van hormonen. Deze productgroep wegzetten als ‘kwaadaardig’ is dus helemaal niet terecht².

In onze voeding zitten verschillende soorten vetten, namelijk onverzadigde-, verzadigde- en transvetten. Onverzadigde vetten komen vooral voor in plantaardige oliën, vet dat zacht of vloeibaar is bij kamertemperatuur en in vis en noten¹. Deze onverzadigde vetten hebben een positief effect op de gezondheid¹. Zo verlagen ze het LDL-cholesterol waardoor de kans op hart- en vaatziekten wordt verlaagd¹. Verzadigd vet heeft daarentegen daarentegen een wat minder positieve naam. Het verhoogt het LDL-cholesterol van het bloed en een te hoog LDL-cholesterol is slecht voor de bloedvaten¹. Verzadigde vetten komen in vooral voor in dierlijke producten zoals volle melkproducten, roomboter en vlees¹, maar ook ze in kokosvet, palmolie en in koek². Echter zijn er ook onderzoeken die een minder sterk verband vinden, dus hoe ongezond verzadigde vetten daadwerkelijk zijn, blijft een lopende discussie ³. Transvetten zijn nog wel daadwerkelijk ongezond, omdat ze moeilijker te verwerken zijn door het lichaam en het het risico op hart- en vaatziekten verhogen². Transvetten komen vooral voor in dierlijke producten, en geharde vetten, zoals gebruikt in koek en harde bak- en braadvetten¹.

Vetten leveren energie aan ons lichaam in de vorm van kilocalorieën, oftewel ‘kcal’. Één gram vet levert maar liefst 9 kcal en hebben daardoor een aanzienlijk hogere kcal-waarde dan koolhydraten en eiwitten (beiden 4 kcal per gram)¹. Vetrijke voeding kan dus sneller leiden tot overconsumptie en tot een positieve energiebalans waardoor je uiteindelijk aan kan komen. Een portie gezonde vetten is zoals genoemd, dus wel belangrijk voor een evenwichtige voeding binnen een gezonde levensstijl De aanbevolen hoeveelheid vet bij een gezond gewicht is tussen de 20 en 40 energieprocent¹. Dit wil zeggen dat voor een gezond dieet 20 tot 40 procent van het dagelijks totale aantal kcal van vetten komt. Ook hierin geldt dus alles met mate ;)

De berekening bij een man met een dieet van 2500 kcal per dag wordt als volgt:
Dit is (2500/100) * 20 – 40 energieprocent = 500 kcal tot 1000 kcal.
 
De berekening bij een vrouw met een dieet van 2000 kcal per dag wordt als volgt:

(2000/100) * 20 – 40 energieprocent = 400 tot 800 kcal. 

Wanneer je wilt afvallen, is het advies om minder dan 30 energieprocent vet te nemen!

Bronnen:

1. Voedingscentrum. (z.d.-h). Vetten.
2. Vuijst, L. (2020, 13 januari). Vetten. DietCetera.
3. Verest, M. (2020, 26 november). Verzadigde vetten gezond? Volgens wetenschappelijk onderzoek wel. Leef Bewust.
4. Samenstelling vetten. (z.d.).
   
   [Foto: Voedingscentrum]